Dzisiaj biorę na warsztat trzy ostatnie stadia rozwój językowego. Zapraszam do lektury i skompletowania wiedzy!
Jeśli chcesz wrócić do poprzednich wpisów. Znajdziesz je tutaj i tutaj.
Stadium łączenia wyrazów
W tym stadium trwającym od 18 do 24 miesiąca życia widoczny jest gwałtowny przyrost nowych słów, które są powoli łączone w dwuelementowe wypowiedzi.
Cele porozumiewania się
Dzieci chcą kontaktu głównie w celach społecznych. Ich wypowiedzi krążą wokół tego, co dzieje się “tu i teraz”. Na rozmowy o przyszłości czy przeszłości musimy jeszcze troszkę poczekać.
Jak się porozumiewają?
- Dzieci budują znane im słowa w wypowiedzi dwuelementowe, np. “Mama pić”, co może (podobnie jak w poprzednim stadium) oznaczać: “Mamo chcę pić”, “Mama pije”
- Pojawia się partykuła “nie”, np. “Nie pić”, “nie chcieć”, “auto nie”.
- Pojawiają się pytania, które rozpoznajemy po odpowiedniej intonacji, np. “piesek idzie?”
- Dzieci komunikujące się za pomocą obrazków łączą ze sobą 2 znaki, np. “kot”+”pic”.
- Pamiętajmy,że na tym etapie wszelkiego rodzaju niegramatyczne wypowiedzi to NORMA! Na gramatykę przyjdzie czas. Choć sami powinniśmy do dziecka zwracać się poprawnie, aby dostarczać mu prawidłowych wzorców wypowiedzi.
W jaki sposób dziecko bierze udział w interakcji?
Dzieci uczestniczą w krótkich rozmowach, potrafią wypowiadać się na temat zaproponowany przez osobę dorosłą, ale czasem zdarzają się niespójne pytania i odpowiedzi.
Rozumienie
Dzieci rozumieją słowa, które nie są związane z danym kontekstem sytuacyjnym, to znaczy, gdy powiemy “zrobimy kanapkę”, dziecko wie o co chodzi nawet jeśli nie jest w kuchni, a dorosły nie wskazuje na rzeczy potrzebne do jej zrobienia.
Rozumieją proste polecenia, wskazują ilustracje w książeczce.
Odpowiadają na proste pytania, np. “Gdzie jest miś?”
Dzieci z zaburzeniami rozwoju językowego
Na tym etapie mogą być dzieci starsze, które nadal posługują się przede wszystkim pojedynczymi słowami i budują bardzo proste kombinacje dwuwyrazowe.
Rozumienie języka może być zróżnicowane od dobrego rozumienia do opóźnień takich jak w przypadku ekspresji.
Dzieci mogą uczestniczyć w krótkich rozmowach, ale k=jest to uzależnione od ich umiejętności rozumienia, jak również od tego, czy ich partner jest konwersacyjny jest wystarczająco dobry i potrafi tak pokierować interakcją, że pozwoli ona na duże zaangażowanie dziecka. Niestety rozmowa może się urywać na różnym etapie. Ma na to wpływ niski poziom zdolności werbalnych, które uniemożliwiają swobodne reagowanie na komentarze, zadawanie pytań.
Stadium zdań pojedynczych
Wypowiedzi stają się coraz bardziej rozbudowane (od 2 do 5 słów), dzieci potrafia podtrzymac konwersację.
Cele porozumiewania się
Dzieci używają języka już nie tylko, aby zdobyć uwagę osoby dorosłej, ale coraz częściej zaczyna on służyć im do tego, aby zdobyć pewne informacje, np. pytają “dlaczego”, ale same nie potrafią na to pytanie odpowiedzieć. Myślę, że znany Wam jest ten etap, kiedy maluch chodzi i zadaje mnóstwo pytań tego typu :).
Dzieci używają języka do opowiadania różnych historii. Co prawda może być trudno odnaleźć w nich początek i koniec, możemy też ich nie rozumieć, ale to jest NORMA.
Dzieci uczą się wyrażania myśli i uczuć bardziej precyzyjnie.
Jak się porozumiewają?
Wypowiedzi są coraz bardziej poprawne, na tym etapie dziecko zaczyna używac wielu nowych części mowy:
- przyimków (np. “na”, “w”)
- zaimków (“ja”, “on”, “ona”, itd.)
- czasowników (na początku bezokolicznik, a później formy osobowe)
- formy wyrażające liczbę pojedynczą i mnogą (“ludź”, “piesy”)
- spójniki (“i”)
- zdania pytające.
W jaki sposób się porozumiewa?
Dzieci potrafią już rozmawiać nieco dłużej i kilka razy wymienić się wypowiedzią z rozmówcą.
Dziecko wybiera swoje tematy do rozmowy i wówczas łatwiej jest dyskutować, ponieważ jest to coś znanego dziecku i pozwala mu na swobodne wypowiadanie się.
Dzieci z zaburzeniami rozwoju językowego
Dzieci starsze będące w tym stadium mogą mieć problemy z budowaniem poprawnych gramatycznie wypowiedzi. Ich zdania są krótkie, nie potrafią skupić na wymianie zdań z partnerem rozmowy. Poziom rozumienia może być różny-prawidłowy (adekwatny do wieku) lub opóźniony. Trudności z wypowiadaniem się mogą sprawiać, że dziecko będzie nieco wycofane i niechętne do brania udziału w interakcji. Naszym zadaniem jest zatem, aby aranżować takie sytuacje, które pozwolą dzieciom z trudnościami włączyć się w rozmowę na miarę swoich możliwości.
Powoli zbliżamy się do końca. Przed nami stadium zdań złożonych.
Cele porozumiewania się
Język służy dzieciom do nauki, używania wyobraźni, do myślenia. Dzięki niemy=u dzieci uczą się planować, omawiać, przewidywać pewne sytuacje. Potrafią tez tworzyć zmyślone sytuacje, posługują się językiem do opowiadania historii, które wraz z wiekiem stają się coraz bardziej rozbudowane i szczegółowe.
Jak się porozumiewają?
Dziecko buduje już coraz bardziej poprawne wypowiedzi, ale pamiętajmy, że nadal jest to czas “swoistej mowy dziecięcej”, dlatego mogą się pojawiać błędy gramatyczne.
Dzieci używają słów abstrakcyjnych.
Ich słownictwo ma już zasób ok 5000 słów!
W jaki sposób się porozumiewają?
Na tym etapie dzieci prowadzą już dłuższe rozmowy z częstszą wymianą wypowiedzi, także gdy temat jest zainicjowany przez dorosłego.
Dzieci nie trzymają się tematu, jeśli nie jest dla nich ciekawy i zmieniają go na swój, który dla nich jest bardziej interesujący. Potrafią również być bardzo uparte, gdy chcą się włączyć do rozmowy.
Krzyczą gdy chcą, aby ktoś zwrócił na nie uwagę. Podczas rozmowy utrzymując kontakt wzrokowy.
Rozumienie
Na tym etapie dzieci rozumieją w zasadzie wszystko. Później ok. 5 roku życia zaczynają zrozumieć złożone pytania, np. “Co by się stało, gdyby cały czas był dzień?” Ale i tak trzeba pomyśleć:)
Uff, dobrnęliśmy do końca opisu tak ważnych dla każdego terapeuty norm rozwojowych. Oczywiście są to opisane dość ogólnie elementy, na które warto zwrócić uwagę obserwując waszego podopiecznego. Mam nadzieję, że wpis zachęci Cię do poszukiwania narzędzi, które pomogą Ci w codziennej pracy! Powodzenia!
Views: 18