Moc Komunikacji

Mam nadzieję, że zabawa z książką z ostatniego wpisu przyniosłam Wam wiele radości. Dziś dalszy ciąg rozmyślań o czytaniu. Jak przygotować dziecko do nauki czytania i pisania, jak pomóc w osiągnięciu tych umiejętności? Odpowiedzi poniżej.

Jak już wspominałam czytanie i pisanie to jednej z trudniejszych umiejętności, wymagające opanowania szeregu innych funkcji. Na początku swojej przygody z nauczaniem dzieci niemówiących nie od razu myślałam o tym, żeby równocześnie z usprawnianiem innych funkcji, uczyć je czytać. Było to bardzo trudne ze względu na to, że moje dzieciaki były bardzo zaburzone sensorycznie, co powodowało braki w koncentracji uwagi, trudności z budowaniem wspólnego pola uwagi, naprzemiennością. Zainteresowanie czymkolwiek było bardzo krótkotrwałe. Po czasie, kiedy udało nam się zatrzymać i wypracować umiejętności, postawiłam na książki. Z rozmów z rodzicami wynikało, że dzieciaki raczej nie obcują na co dzień z książkami, nawet ich nie wertują, nie drą, nie robią z nimi nic. Postanowiłam zaproponować im jednak nowe aktywności.

Wykorzystałam w tym celu proste książeczki, z różnymi klapkami, w których wysuwają się się różne elementy. Pomocna była seria o Kamyczku:

Ku mojemu zdziwieniu dzieciaki były żywo zainteresowane książeczkami. Przygotowałam też kilka swoich wykorzystując te, które są najciekawsze dla moich uczniów. I tak już na każdych zajęciach książka jest stałym elementem zabawy.

Książeczka “z klapkami” Można obok obrazków dokleić symbole. Dorosły zadaje pytanie, a dziecko po odsłonięciu obrazka, odpowiada symbolem.

Przygotowanie do czytania 

Do każdego nowego czy trudnego przedsięwzięcia trzeba się przygotować. Podobnie jest z czytaniem i pisaniem. Obok ćwiczeń spostrzegania, sekwencji, analizy i syntezy wzrokowej należy pamiętać także o ćwiczeniu innych, ważnych umiejętności.

Jak już wspomniałam dziecko powinno mieć stały kontakt i dostęp do książek. Formą przygotowań może być czytanie dziecku przez inne osoby.

• Dla dzieci niemówiących Amerykanie opracowali technikę czytania uczestniczącego. Co to jest? Na czym polega? Mówiąc krótko jest to forma interaktywnego czytania z dziećmi, do którego uczniowie włączają się, a nauczyciel modeluje umiejętności czytelników, jest to forma rozbudzania zainteresowania książkami, czytelnictwem, ponadto wpływa na rozwój języka i umiejętności językowych dziecka. To forma nauczania słuchania, mówienia poprzez zabawę, w której wykorzystywane są wyrazy i litery. Czytaniu uczestniczącemu poświęcony będzie osobny wpis.
• Kolejna forma przygotowania do nauki czytania i pisania to budowanie świadomości fonologicznej i doskonalenie słuchu fonemowego. Fonem jest najmniejszą, abstrakcyjną częścią systemu językowego, która pozwala nam na różnicowanie znaczeń. Sam nic nie oznacza, ale dzięki niemu możliwe jest różnicowanie wyrazów. Trochę to zawiłe, więc na przykładzie: wiemy, że wąż i wąs, pies i piec, nos i noc to zupełnie coś innego, bo dzięki sprawnemu działaniu naszego słuchu fonemowego słyszymy subtelną różnicę pomiędzy głoskami ż-s, s-c, itp. W nauce czytania i pisania umiejętność różnicowania i słuch fonemowy odgrywa niebagatelną rolę, a bez niej nie droga do nauki czytania i pisania może być mozolna i długa.
• Wraz z pracą nad słuchem fonemowym należy wprowadzać litery. Dziecko niepełnosprawne powinno poznać litery na wszystkie możliwe sposoby, za pomocą każdego zmysłu: głos, ruch-każda głoska ma swój ruch, wzrok, słuch, dotyk-różne faktury, wypukłe litery. Tutaj bardzo pomocna może być pedagogika Montessori.
• Na dalszym etapie uczymy dzieci czytania i “pisania” globalnego. Myślę, że duża część terapeutów korzysta z tej formy nauczania czytania. Jeden z moich uczniów uczy się czytać globalnie i w jego przypadku zauważamy dużą poprawę w zakresie mowy werbalnej. Czytanie globalne jest dobre, ale niestety nie jesteśmy w stanie nauczyć się odczytywać w ten sposób wszystkich wyrazów, stąd też bardzo ważne jest, aby nauczać dzieci niemówiące tradycyjnego czytania i pisania, które daje zdecydowanie więcej możliwości.

Przygotowanie dziecka do czytania może odbywać się już od najwcześniejszych chwil jego życia. Książki powinny być częścią codzienności. Odkrywanie radości podczas wspólnego czytania jest czasem na budowanie więzi i wchodzeniem w interakcje. Wspólne czytanie uczy wzajemnego słuchania, ćwiczy koncentrację uwagi i pamięć, pomaga w budowaniu motywacji i zaangażowania.

Kończąc dodam tylko, że dzieci zdrowe, rozwijające się typowo mają codziennie intensywny kontakt z książką przez około 2-3 godziny. Ponadto jedna książka jest czytana tysiące razy, tak, że dziecko zna ją w zasadzie na pamięć. Pewnie możecie to potwierdzić. Zastanów się proszę, ile czasu na spotkanie z książką ma twoje dziecko z problemami komunikacyjnymi? Ile razy oglądnęło, przeczytało swoją ulubiona książeczkę? Jak wielu naszych uczniów ma trening czytania przez 2-3 godziny dziennie?

Pamiętaj, że książki są wszechstronnym sposobem na wprowadzanie uczniów w świat nieznanych im doświadczeń, słownictwa, pomysłów, nowego rozwiązywania trudności, przeżywania emocji, a uczniowie potrzebują tej interakcji, doświadczenia w tworzeniu historii, opisywaniu, komentowaniu. Poprzez naukę czytania i dawanie im kontaktu z książką świat staje się bliższy i bardziej dostępny.

Niebawem wpis o czytaniu uczestniczącym. Tymczasem uciekam na wakacje. Oczywiście z dobrą lekturą:)

Views: 51